Faktura proforma: mity i fakty

Faktura proforma, choć często mylnie utożsamiana z fakturą VAT, pełni kluczową rolę w transakcjach handlowych, jednak jej funkcja i znaczenie są wciąż źródłem nieporozumień. Jest to dokument powszechnie stosowany w praktyce biznesowej, który może wprowadzać w błąd zarówno przedsiębiorców, jak i klientów, jeśli chodzi o jego rzeczywiste funkcje i zasady. W niniejszym artykule rozwiejemy wątpliwości związane z fakturą proforma, przyglądając się najczęstszym mitom oraz przedstawiając rzeczywiste informacje na jej temat.
Poznaj naszą apkę do faktur! ⚓✋
Mit nr 1: faktura proforma jako dokument księgowy
Jednym z najczęściej powtarzanych mitów dotyczących faktury proforma jest przekonanie, że jest ona dokumentem księgowym. W rzeczywistości, faktura proforma NIE jest dokumentem księgowym i nie podlega ewidencji w księgach rachunkowych. Faktura proforma jest w rzeczywistości dokumentem o charakterze informacyjnym, który służy do przedstawienia potencjalnemu nabywcy warunków sprzedaży i ceny oferowanych towarów lub usług. Nie jest uznawana za dokument księgowy, ponieważ nie potwierdza ona rzeczywistego zdarzenia gospodarczego, jakim jest sprzedaż. W związku z tym, faktura proforma nie jest traktowana jako podstawa do rozliczeń podatkowych ani księgowych. Nie ma również obowiązku jej ewidencjonowania w księgach rachunkowych ani odprowadzania podatków na jej podstawie.
Mit nr 2: konieczność wystawienia faktury VAT po fakturze proforma
Kolejny popularny mit to przekonanie, że każda faktura proforma musi być następnie zamieniona na fakturę VAT. W rzeczywistości, wystawienie faktury VAT jest wymagane tylko wtedy, gdy klient zaakceptuje ofertę przedstawioną na fakturze proforma i dokona płatności zgodnie z ustalonymi warunkami. Faktura proforma jest dokumentem wstępnym, który ma na celu zaprezentowanie warunków oferty i nie obliguje sprzedawcy do natychmiastowego wystawienia faktury VAT. Faktura VAT jest dokumentem, który potwierdza dokonanie transakcji i jest podstawą do rozliczeń podatkowych. W związku z tym, faktura VAT musi być wystawiana do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano płatność. Jeśli płatność nie zostanie dokonana, faktura VAT nie musi być wystawiana, a faktura proforma pozostaje jedynie jako oferta.
Mit nr 3: obowiązek opłacenia faktury proforma
Wielu nabywców błędnie uważa, że otrzymanie faktury proforma wiąże się z obowiązkiem jej opłacenia. W rzeczywistości, faktura proforma nie jest dokumentem, który wymaga zapłaty. Jest to jedynie oferta cenowa, której akceptacja wiąże się z koniecznością dokonania płatności. Klient, który otrzyma fakturę proforma, ma prawo do zapoznania się z jej treścią i podjęcia decyzji, czy chce kontynuować transakcję. Jeśli klient zdecyduje się na realizację oferty przedstawionej na fakturze proforma, wtedy zobowiązany jest do dokonania płatności zgodnie z określonymi warunkami. W przeciwnym razie, jeśli oferta nie zostanie zaakceptowana, płatność nie jest wymagana, a faktura proforma pozostaje jedynie dokumentem informacyjnym.
Mit nr 4: obowiązek odprowadzania VAT i PIT od faktury proforma
Faktura proforma nie generuje obowiązku odprowadzania podatków takich jak VAT czy PIT. Dokument ten, mimo że zawiera szczegóły dotyczące cen i warunków sprzedaży, nie jest uznawany za podstawę do rozliczeń podatkowych. Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z dnia 12 czerwca 2013 roku potwierdziła, że faktura proforma nie jest traktowana jako zdarzenie gospodarcze i nie wywołuje skutków podatkowych. Dlatego też sprzedawca nie ma obowiązku odprowadzania VAT ani PIT na podstawie faktury proforma. Nabywca, z kolei, nie może odliczyć VAT ani zaliczyć zakupu do kosztów firmy na podstawie faktury proforma. Dopiero faktura VAT lub inny dokument księgowy związany z finalizacją transakcji ma wpływ na rozliczenia podatkowe.
Mit nr 5: faktura proforma może być wystawiona dopiero po otrzymaniu zapłaty
Faktura proforma powinna być wystawiona przed otrzymaniem zapłaty, ponieważ jej głównym celem jest przedstawienie warunków oferty oraz ceny. Przepisy prawne nie określają jednoznacznie terminu wystawienia faktury proforma, ale dokument ten ma pełnić rolę wstępnej oferty przed dokonaniem płatności. Wystawienie faktury proforma po otrzymaniu zapłaty byłoby niepoprawne, gdyż dokument ten ma na celu umożliwienie klientowi zapoznania się z warunkami transakcji przed podjęciem decyzji o płatności. W związku z tym, faktura proforma wystawiona po zapłacie byłaby sprzeczna z jej podstawową funkcją informacyjną.